2e bestuursrapportage 2023

In de 1e bestuursrapportage 2023 (raadsvergadering 13 juli 2023) is op hoofdlijnen gerapporteerd over de ontwikkelingen die over de eerste maanden van het jaar zichtbaar waren. In deze 2e bestuursrapportage wordt uitgebreider gerapporteerd over eventuele afwijkingen en/of ontwikkelingen, waarbij met name wordt gekeken naar de prestaties zoals deze in de begroting 2023 zijn genoemd en of deze nog steeds volgens planning gerealiseerd worden.

In onderstaande uitklapmenu's vindt u een overzicht van een aantal in het oog springende ontwikkelingen van deze 2e bestuursrapportage 2023. Deze ontwikkelingen zijn in het document per programma uiteraard ook nader toegelicht.

Bekijk de 2e bestuursrapportage

Let op: bovenstaand document voldoet niet aan de digitale toegankelijkheidseisen. Vandaar dat wij een toegankelijke variant aanbieden in onderstaande uitklapmenu's. 

Programma 1 Samen aan de slag voor het klimaat in Moerdijk

Omgevingsvisie en implementatie Omgevingswet op koers

Hoe ziet de gemeente Moerdijk eruit in 2040? Hoe willen we dan wonen? Hoe houden we onze gemeente bereikbaar? Op dit soort vragen geeft de omgevingsvisie antwoord. Het ontwerp van de Omgevingsvisie heeft ter inzage gelegen. De zienswijzen worden nu verwerkt. Naar verwachting kan de gemeenteraad in de vergadering van december een besluit nemen over de vaststelling.

De Omgevingswet is de wet die alles regelt voor de ruimte waarin we wonen, werken en ontspannen: de leefomgeving. Deze nieuwe wet voegt wetten samen en vereenvoudigt de regels voor alles wat u buiten ziet, hoort en ruikt. De Omgevingswet treedt op 1 januari 2024 in werking. Het programmateam Omgevingswet heeft - voor zover de invloed op gemeentelijk niveau reikt - alles tijdig gereed voor de inwerkingtreding.

Programma 2 Prettig en veilig wonen en leven in Moerdijk

Zevenbergen Oost

De gemeenteraad stemde eind september unaniem in met de vervolgstappen voor het project Zevenbergen Oost. Dat project, van in eerste instantie 450 nieuwe woningen, moet leiden tot de ontwikkeling van minimaal 1.000 woningen. Ook in de andere kernen binnen de gemeente lopen woningbouwprojecten

Wegreconstructies

Er is een forse slag gemaakt met de reconstructie van wegen. Zo zijn de rotonde aan de Markweg (Standdaarbuiten) en aansluitende wegen vernieuwd. De Appelaarsedijk bij Fijnaart is versterkt en ingericht naar 60 km/h, evenals de Tonsedijk en de Zwingelspaansedijk. Daarnaast zijn de wegen in het industriegebied Zwanengat in Zevenbergen hersteld. De woonstraten Poststraat in Klundert, Ringweg in Langeweg en Bisschop Hopmansstraat in Noordhoek zijn vernieuwd.

Accommodaties

In juli stemde de raad in met het haalbaarheidsonderzoek MFA Willemstad en stelde een voorbereidingskrediet beschikbaar voor het uitwerken van het ontwerp van het nieuwe MFA en het in gang zetten van de planologische procedure.

In maart stemde raad in met de hoofdopzet voor de nieuwe sporthal op het terrein van zwembad de Bosselaar in Zevenbergen. Het gaat om de uitwerking tot een ontwerp bouwplan en in uitvoering nemen van de bouw en aanleg van de openbare ruimte.

Programma 3 Economie als versneller voor een vitaal Moerdijk

Ontwerptafel Powerport Moerdijk

De gemeente Moerdijk speelt een belangrijke rol in het energiesysteem van de toekomst. Het Rijk wil veel nieuwe infrastructuur ontwikkelen in Moerdijk. Dit alles kost veel ruimte, juist in een gebied waar de ruimtedruk en de milieudruk al hoog zijn. De gemeente wil dat Moerdijk een veilige en aantrekkelijke plek blijft om te wonen, werken en recreëren. Na lobby vanuit Moerdijk heeft de minister van Binnenlandse Zaken in juni besloten tot een integrale gebiedsgerichte aanpak in de vorm van de Ontwerptafel Powerport. Daar worden opgaven van lokaal, regionaal en nationale belang afgewogen. Hierbij wordt ook expliciet het belang van structurele verbetering van de leefbaarheid en toekomstbestendig perspectief voor de inwoners en ondernemers meegenomen.

Programma 4 Ondersteuning voor mensen die het écht nodig hebben

Opvang asielzoekers

Op 13 juli besloot de gemeenteraad dat er een opvanglocatie komt voor maximaal 200 asielzoekers aan de Schansdijk in Zevenbergen.

Realisatie- en verhuizing Oekraïners naar de Schansdijk

Aan de Schansdijk in Zevenbergen zijn 3 woontorens met flexwoningen gerealiseerd. Deze torens bieden plaats aan maximaal 300 Oekraïense vluchtelingen. Sinds mei zijn de torens volledig bewoond.

Armoedenota vastgesteld

In juli stelde de gemeenteraad de nota ‘bestaanszekerheid - lokale aanpak armoede 2023-2026’ vast.

Programma 5 Partnerschap in een veranderende samenleving

Huisstijl

Sinds juni heeft de gemeente een nieuwe huisstijl die we stapsgewijs implementeren.

Openingstijden telefonie gewijzigd

Door personele krapte is in de zomer besloten dat het gemeentehuis voorlopig alleen in de ochtenden telefonisch bereikbaar is. De balies konden daardoor in de middag weer open waardoor de doorlooptijden van aanvragen weer wordt gehaald. Eind van het jaar vindt de evaluatie plaats. Tot op heden zijn er geen klachten over deze wijziging.

Financiële ontwikkelingen

Diverse ontwikkelingen die in de programma's zijn toegelicht hebben een financieel effect. Hierdoor is bijstelling nodig in diverse exploitatiebudgetten en (investerings)kredieten, die door middel van het raadsvoorstel bij deze 2e bestuursrapportage ter vaststelling aan de gemeenteraad worden voorgelegd. Hieronder worden de belangrijkste inzichten samengevat.

Exploitatiebudgetten

De benodigde wijzigingen in de exploitatiebudgetten leiden tot onderstaande netto effecten op het begrotingsresultaat (bedragen x € 1.000). Achter ieder onderwerp is aangegeven binnen welk programma dit valt.

De diverse ontwikkelingen hebben voor 2023 per saldo een voordelig effect van € 2,5 miljoen. Rekening houdend met de totale begrotingsomvang van de gemeente Moerdijk (ruim € 140 miljoen) is dat geen significante afwijking (1,8%).
Wel geldt dat dit effect het saldo is van diverse voor- en nadelen die elkaar deels opheffen.

• Voordelen zijn voornamelijk ontstaan door hogere OZB opbrengsten (€ 1,2 miljoen V), lagere kapitaallasten door een combinatie van het later gereedkomen van diverse investeringen en hogere rentebaten (€ 1 miljoen V), lagere lasten binnen de WMO (€ 0,6 miljoen V) en de uitkering uit het gemeentefonds die op basis van bijstellingen vanuit het Rijk hoger uitvalt (€ 0,5 miljoen V).
• Nadelen zijn voornamelijk het gevolg van hogere overheadkosten (€ 0,4 miljoen N).

De grootste voor- en nadelen worden op de volgende pagina nader toegelicht. In de programma’s zijn alle verschillen >€ 50.000 toegelicht.

OZB opbrengsten (€ 1,2 miljoen positief)

Voornamelijk de OZB-opbrengsten voor de categorieën ‘eigenaar niet-woningen’ en ‘gebruikers niet-woningen’ vallen hoger uit. De hogere opbrengst komt voornamelijk voort uit aanslagen die alsnog opgelegd zijn over het jaar 2022. Bij de jaarrekening 2022 werd nog verwacht dat een vermindering over 2022 moest plaatsvinden van € 197.000. Echter blijkt nog € 434.000 te kunnen worden opgelegd. Het voordelige verschil over 2022 bedraagt daardoor € 631.000, wat logischerwijs ook doorwerkt in de aanslagen die voor 2023 worden opgelegd (waardoor het totale voordeel voor 2023 uitkomt op € 1,2 miljoen).
Overigens wordt opgemerkt dat de gemeente Moerdijk in vergelijking met andere gemeenten een relatief grote omvang heeft van de categorie ‘niet woningen’. De totale verwachte OZB opbrengsten 2023 voor ‘niet woningen’ bedragen ruim € 16,8 miljoen. Hier komt bij dat de waardering van ‘niet woningen’ vaak complex(er) is, dit met grotere bedragen gepaard gaat en ook de afhandeling van bezwaarschriften een rol speelt.

Kapitaallasten (€ 1 miljoen positief)

Diverse geplande investeringen waren eind 2022 nog niet volledig afgerond. Dit zorgt ervoor dat de afschrijvingslasten voor 2023 lager uitvallen. Dit doet zich o.a. voor binnen het wegbeheer, groenbeheer en buitensportaccommodaties.
Naast de afschrijvingslasten bestaan de kapitaallasten ook uit rentelasten. De rentelasten en baten van de gemeente worden binnen programma 5 centraal verantwoord op het taakveld treasury. Vervolgens worden deze via de zogenaamde renteomslag toegerekend aan de diverse taakvelden en programma’s. De werkelijke renteomslag voor 2023 (1,5 %) valt lager uit dan begroot (2%). Dit komt voornamelijk doordat er in 2023 als gevolg van de algemene renteontwikkelingen naar verwachting € 670.000 rente wordt ontvangen op de liquide middelen die we als gemeente verplicht moeten aanhouden bij het ministerie van Financiën.

WMO (€ 0,6 miljoen positief)

De begroting 2023 van de gemeenschappelijke regeling (GR) Beschermd wonen is in april 2022 vastgesteld.
Sindsdien heeft het Rijk extra middelen voor Beschermd wonen beschikbaar gesteld, met name vanwege loon/prijs en volume-indexeringen. Daarnaast blijven de subsidieaanvragen inzake de regeling regionale ambulantisering regio Breda achter bij de verwachting. Het verwachte resultaat 2023 van de GR valt hierdoor hoger uit en wordt uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten (€ 660.000 V). De structurele effecten hiervan zijn verwerkt in de begroting 2024-2027.

Uitkering gemeentefonds (€ 0,5 miljoen positief)

Periodiek worden gemeenten door het Rijk via circulaires geïnformeerd over de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds. In deze 2e bestuursrapportage 2023 worden de effecten verwerkt van de meicirculaire 2023 en septembercirculaire 2023. Over de uitkomsten van de septembercirculaire is de gemeenteraad via een raadsinformatiebrief geïnformeerd.

Overhead (€ 0,4 miljoen negatief)

De inhuurkosten bij ziekte vallen naar verwachting € 550.000 hoger uit. Voor een deel heeft dit betrekking op personeel wat onder de definitie van ‘overhead’ valt (€ 275.000 N). Het deel wat betrekking heeft op medewerkers in het ‘primaire proces’ wordt toegerekend aan de diverse programma’s en taakvelden. Ten aanzien van verzuimontwikkeling zien we dat landelijk het percentage behoorlijk is gestegen (2022: 6,7%, 2021: 5,8%). Ook bij Moerdijk zien we een stijging van het verzuim (2022; 5,9%, 2021; 5,8%), die zich in 2023 verder voortzet. Hierbij speelt ook dat de opgaven waar we voor staan en de urgentie van de werkzaamheden het nodig maken dat er bij ziekte snel geschakeld wordt. Verder is binnen de overhead sprake van toenemende energiekosten (€ 145.000 N) en zijn binnen de overige overheadkosten diverse kleinere voor- en nadelen ontstaan die elkaar grotendeels opheffen.

Investeringskredieten

Naast de exploitatiebudgetten zijn ook bijstellingen nodig in enkele (investerings)kredieten. Doordat deze (investerings)kredieten op basis van de verwachte levensduur meerjarig afgeschreven worden, heeft dit geen effect op het begrotingsresultaat 2023. Wel leidt dit in toekomstige jaren tot hogere kapitaallasten.

Nieuwbouw de Hoeksteen

De onderwijswetten schrijven voor dat de gemeenteraad normen vaststelt aan de hand waarvan de bedragen worden vastgesteld voor de toegekende voorzieningen in de huisvesting. Voor onze gemeente is dat vastgelegd in de verordening voorziening huisvesting onderwijs gemeente Moerdijk. Als gevolg van de indexering van de normbedragen voor onderwijshuisvesting dient het eerder beschikbaar gestelde (investerings)krediet van € 2.366.000 te worden verhoogd met € 130.000. In de begroting 2024-2027 is reeds rekening gehouden met de kapitaallasten die hieruit voortkomen. Zoals in het raadsvoorstel van 28 september 2023 (m.b.t. de tijdelijke huisvesting) is aangegeven wordt in 2024 het voorstel over het definitief ontwerp van de nieuwe MFA en het daarvoor benodigde krediet aan de gemeenteraad voorgelegd.

Tractie

Vanwege de prijsstijging afgelopen twee jaar op voertuigen dienen eerder beschikbaar gestelde (investerings) kredieten t.b.v. de vervanging van twee voertuigen met respectievelijk € 33.000 en € 25.000 te worden verhoogd.
Rekening houdend met een afschrijvingstermijn van 10 jaar resulteert dit vanaf 2024 in ca. € 5.800 hogere afschrijvingslasten.

Wat betekent dit voor het verwachte begrotingsresultaat 2023?

Op basis van de raadsbesluiten t/m 28 september 2023 werd voor 2023 een begrotingsresultaat verwacht van € 1 miljoen positief. De ontwikkelingen die in de 2e bestuursrapportage 2023 zijn toegelicht, leiden per saldo tot een voordeel van € 2,5 miljoen. Daarmee komt het verwachte begrotingsresultaat 2023 uit op € 3,5 miljoen positief.
Rekening houdend met de totale begrotingsomvang van de gemeente Moerdijk (ruim € 140 miljoen) komt dat neer op ca. 2,5% van het begrotingstotaal.

Conclusie en nadere duiding financiële uitkomsten

In lijn met voorgaande jaren zijn het voornamelijk enkele omvangrijke voordelen die het verwachte resultaat positief beïnvloeden. Wel is het resultaat wat op basis van deze bestuursrapportage wordt verwacht (€ 3,5 miljoen positief) aanzienlijk lager dan vorig jaar. Toen werd op basis van de 2e bestuursrapportage 2022 een resultaat verwacht van € 7,4 miljoen, wat bij de jaarrekening 2022 uiteindelijk uitkwam op € 8,2 miljoen.

Het voordelige effect in deze bestuursrapportage wordt deels veroorzaakt door meevallers of zaken waar we als gemeente beperkte invloed op hebben.
Zo ontvangen we als gevolg van de Europese/Landelijke renteontwikkelingen bijna € 0,7 miljoen aan rente op de liquide middelen die we bij het Rijk aanhouden, verwacht de GR beschermd wonen o.a. als gevolg van extra Rijksmiddelen een positief resultaat wat wordt uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten (€ 0,6 miljoen) en leiden tussentijdse bijstellingen vanuit het Rijk ook dit jaar tot een hogere uitkering uit het gemeentefonds (€ 0,5 miljoen).
Verder zijn de OZB opbrengsten voor niet woningen ca. 8,8% (€ 1,2 miljoen) hoger uitgevallen. Dit komt voornamelijk door aanslagen die over 2022 nog konden worden opgelegd en daardoor logischerwijs ’dubbel’ (aanslagen 2022 + 2023) doorwerken in 2023.

Tot slot wordt opgemerkt dat enkele budgetten worden verlaagd doordat de uitvoering (deels) doorloopt in 2024. Dit betreft o.a. middelen t.b.v. de verbetering van werkprocessen, digitalisering van archieven en de inrichting van het klimaatbos A17. Deze aframingen (totaal ca. € 0,3 miljoen) dragen weliswaar bij aan het positieve resultaat, echter zal aan de raad worden voorgesteld om deze middelen opnieuw beschikbaar te stellen in 2024 voor de verdere uitvoering.