Gezondheidsonderzoek gemeente Moerdijk

In opdracht van de gemeente Moerdijk en in samenwerking met GGD West-Brabant en de huisartsen in de gemeente voert het Nivel een langdurige monitor uit gericht op de gezondheid van de inwoners van Moerdijk. 

Onderzoeksmethode

• Net als bij de eerdere verkenning over de periode 2013-2015 zijn voor de periode 2016-2019 opnieuw patiëntgegevens van huisartsen in het gebied geanalyseerd en vergeleken met andere gebieden.
• Daarnaast is dit keer ook een vragenlijst uitgezet onder circa 7.000 inwoners. Een uitgebreide enquête over sociaaleconomische-, individuele- (bijvoorbeeld leefstijl) en omgevingskenmerken (zoals woning, verkeer en werkomstandigheden). Ook is de deelnemers gevraagd naar de beleving van hun eigen gezondheid en hoe zij aankijken tegen (het wonen in de buurt van) industrie.
• Tot slot zijn gegevens van de meetstations die de luchtkwaliteit in de gemeente in de gaten houden geanalyseerd. 

De combinatie van deze drie onderzoeksmethoden maakt het onderzoek een van de meest volledige onderzoeken naar de mogelijke gezondheidseffecten van industrie in Nederland tot nu toe.

Vinger aan de pols

De huisartsgegevens leveren over de periode 2016-2019 wederom een consistent beeld op. 

• Er komen nagenoeg geen nieuwe gezondheidsrisico’s naar voren vergeleken met de eerdere periode.
• Geruststellend is dat ernstige chronische aandoeningen als COPD, leukemie, longkanker en diabetes niet vaker voorkomen dan in de controlegebieden.
• Net als in de periode 2013-2015 is vaker hoofdpijn, moeheid en duizeligheid geconstateerd.
• In de nieuwe periode is eveneens sprake van een hoger risico op acute luchtweginfecties.
• Wat verder opvalt is dat er nauwelijks verschillen worden gevonden tussen de dorps- en stadskernen: iets minder klachten in Willemstad, de meeste klachten in Fijnaart en Zevenbergen maar de woonplaatsen rond het havengebied scoren niet afwijkend van het gemiddelde in gemeente Moerdijk. In de meeste plaatsen beoordelen inwoners hun gezondheid als (zeer) goed.

Verklaringen

• Uit de resultaten van de vragenlijst onder de inwoners blijkt dat voor de hand liggende factoren zoals gedrag en leefstijl (roken, overgewicht) uitgesloten kunnen worden. 
• Wel blijkt uit de vragenlijst dat inwoners die het industrieterrein als een bedreiging of zware belasting ervaren, vaker en langduriger klachten hebben als moeheid, misselijkheid en buikpijn.
• Er is een verband gevonden tussen de hoogst gemeten concentratie van bepaalde stoffen op weekniveau en klachten die worden gerapporteerd aan de huisarts in diezelfde week en/of de week erna. Als de concentratie stikstof en fijnstof betreft, blijkt er een hogere kans te zijn op acute bronchitis en problemen van de luchtwegen. Bij benzeen gaat het om een grotere kans op duizeligheid. Het verband wordt zowel gevonden in de dorpskernen naast het industrieterrein als in de andere kernen. De gemeten concentratie kan van meerdere bronnen afkomstig zijn, bijvoorbeeld industrie maar ook wegverkeer, scheepvaart of open haarden. De relatie naar één specifieke bron is niet aangetoond. Belangrijk in dit verband is dat nergens in de gemeente de landelijke/wettelijke normen voor luchtkwaliteit worden overschreden.

Trots

Wethouder Eef Schoneveld benadrukt het belang van het onderzoek: “Als gemeente vinden wij de gezondheid van onze inwoners heel belangrijk. Daarom hebben we ook deze tweede gezondheidsmeting uit laten voeren. We hebben gekozen voor een zo’n volledig mogelijke aanpak. Ik ben er trots op dat we daarmee een van de meest volledige onderzoeken naar de gezondheidseffecten van industrie in Nederland tot nu toe hebben uitgevoerd. Het is geruststellend dat ernstige aandoeningen hier niet vaker voorkomen dan in de vergelijkingsgebieden. Tegelijkertijd zien we wel wat meer andere klachten. Dat signaal nemen we uiteraard serieus. Het is jammer dat we niet precies kunnen herleiden waar de klachten hun oorsprong hebben. Dat maakt het niet eenvoudig om aan de juiste knoppen te draaien. Daarom blijven we inzetten op meerdere fronten. Zoals de opgave om tot een duurzaam Moerdijk te komen. Ook gaan we meer aan de slag met preventie. Want het staat als een paal boven water dat een gezonde leefstijl van groot belang is voor de algehele gezondheid van mensen. Om in de toekomst de vinger aan de pols te kunnen blijven houden, gaan we de gemeenteraad voorstellen om het onderzoek periodiek te herhalen. Op die manier monitoren we de gezondheid van onze inwoners op structurele basis.” 

Over dit onderzoek

Voor de gezondheidsverkenning 2016-2019 is gebruikgemaakt van geanonimiseerde gegevens van 8 huisartspraktijken in de gemeente Moerdijk. Deze gegevens zijn vergeleken met een selectie van praktijken uit Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Het gaat om controlegebieden met vergelijkbare industriële activiteit als Moerdijk (10 huisartsenpraktijken in bijvoorbeeld Terneuzen en IJmond) en plattelandsgebieden in andere regio’s zonder hoge concentratie bekende milieublootstellingen (23 praktijken bijvoorbeeld op Texel). De vragenlijst is uitgezet onder 7.000 inwoners van 16 jaar en ouder (respons 32%). Voor de analyse van blootstelling aan stoffen is gebruik gemaakt van meetgegevens van: NO2 (stikstofdioxide), NO (stikstofmonoxide), PM10 (fijnstof met deeltjes kleiner dan 10 micrometer), NOX (stikstofoxiden) en Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen, MP-xyleen, O-xyleen (zgn. vluchtige organische stoffen: VOS).

Met dank aan

Het onderzoek zou niet mogelijk zijn geweest zonder de medewerking van de huisartsen van de gemeente Moerdijk. Een speciaal woord van dank voor Jula-Louise Vladár (huisarts te Klundert) en Marloes van Hemsbergen (huisarts te Willemstad) voor hun deelname aan de begeleidingscommissie. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant.

Document

Onderzoeksrapport (3 MB)

Animatie

Deze animatie geeft een korte samenvatting van het onderzoek