Voormalig postkantoor

Kenmerken

Redengevende omschrijving

Historie

Zevenbergen is vanaf middeleeuwen tot aan omstreeks 1850 vrijwel onveranderd gebleven. De bouw van een spoorlijn langs Zevenbergen richting Moerdijk in 1855 zorgde ervoor dat er een stationsgebouw kwam. Langs de oude uitvalsweg richting Hazeldonk en het Zwartenbergse veer over de Mark richting Etten en Breda, werden nieuwe maar vooral grotere woningen dan gebruikelijk, gerealiseerd waardoor de Stationsstraat ontstond. Tot aan 1940 breidde Zevenbergen uit in Zuidwestelijke richting.

De Stationsstraat vormde de verbinding tussen het centrum van Zevenbergen en het station. Een gebruikelijke ontwikkeling in die tijd was dat in deze stationsbuurten grote woningen door gefortuneerde bewoners werden gebouwd in tot dan toe ongebruikelijke bouwstijlen zoals het eclecticisme. Na 1900 kwamen de Jugendstil en art nouveau in zwang.

Uit de kadastrale minuut (1811-1832) blijkt dat er op die locatie al bebouwing aanwezig was, waarschijnlijk lag dit langs de oude Hazeldonkse Zandweg. De hoofdvorm lijkt op dit object. Maar is vermoedelijk een ander pand omdat het bouwjaar rond 1900 dateert.

Architectuur- en kunsthistorische kenmerken:

Exterieur

Het gebouw heeft hoekrisalieten voorzien van bekroonde topgevels met een zadeldak. Het middendeel is voorzien van een oorspronkelijke, aangekapte dakkapel. Het object is ook voorzien van een afgeplat schilddak met kruispannen. Het heeft een bakstenen gevel met cordons en lateien die door de kleur opvallen. Het pand is voorzien van kunststof kozijnen die in indeling vermoedelijk de oorspronkelijke opzet volgen. De bovenlichten hebben een geometrische indeling.

De kapvorm (afgeplat schilddak) is bijzonder. Het object is voorzien van rijk gedecoreerde versieringen. In de gevel veel sierankers en gestucte ornamenten. Op de bekroning van de gevel zijn zonnebloemen te zien. Het bevat siermetselwerk in het bovenste deel van het middendeel. Het sierhekwerk boven de toegang is verfijnder dan het hekwerk van het balkon.

Een terugliggende aanbouw aan de rechterzijde vormt een verstorend element omdat het op de begane grond grijs gestuct is en voorzien van een waterlijst en witte garagedeur.

Dit volume is niet oorspronkelijk, maar vermoedelijk een vooroorlogs 20e eeuwse uitbreiding; originele bouwtekeningen hiervan zijn niet gevonden. Op een historische foto uit 19201 staat rechts naast het postkantoor nog een timmerwinkel. Nadat de winkel is afgebroken diende het vrijgekomen terrein als schoolplein voor de Christelijke school. Het bijgebouw is daarmee hoe dan ook van latere datum is dan het hoofdgebouw.

Algemeen belang

Het object is van algemeen belang. Het gebouw heeft architectuurhistorische waarde omdat het een gaaf voorbeeld is van de overgang tussen de Neostijlen en de Jugendstil met vele art-nouveau elementen. Vanaf het midden van de 19e eeuw werden nieuwe gebouwtypen gerealiseerd zoals postkantoren. Overheidsgebouwen die eind 19e eeuw gebouwd werden, werden vaak in “nieuwe kunst” uitgevoerd. Art nouveau valt onder deze stijl. De natuurlijke elementen zijn goed zichtbaar. Een postkantoor kan bestempeld worden als een nieuw gebouwtype en is derhalve uniek voor de gemeente Moerdijk te noemen.

Het object is door de topgevels de blikvanger in de Stationsstraat en daarom straatbeeldbepalend, prominent aanwezig door zijn markante voorgevel. Gevel is vernieuwend ten opzichte van de overwegend eclectische gebouwen in het overige deel van de straat.

Het object past in de typerende bebouwingsstrook die eind 19e / begin 20e eeuw langs de oude uitvalsweg werd gerealiseerd. Het vormt de verbinding tussen de Markt en het station van Zevenbergen. De historischstedenbouwkundige structuur is nog gaaf en hoogwaardig te noemen. Het object kent een hoge ensemblewaarde samen met de grote panden aan de overzijde van de straat.

Het gebouw is ook een uitdrukking van een technische revolutie. Het object is gebouwd als postkantoor met telefooncentrale aan de ene kant en directeurswoonhuis aan de linkerkant met gezamenlijke portiek. Mensen die wilden bellen moesten dat op het postkantoor doen. Door technische ontwikkelingen is nu alleen nog een bedrijfsgebouw met straalzender, Stationsstraat 7a, noodzakelijk dat achter het oorspronkelijke postkantoor staat. In deze tijd is er geen groot postkantoor meer nodig. Het gebouw is straatbeeldbepalend.

Staat van onderhoud

De algemene staat van onderhoud is goed.

Bescherming

De bescherming betreft het pand aan de Stationsstraat 7 in Zevenbergen. De hoofdaspecten van de monumentaal beschermingswaardige onderdelen die in relatie staan tot de monumentale waarden van het gehele object, zijn opgenomen in de redengevende omschrijving. Voor het pand Stationsstraat 7 in Zevenbergen gaat het om relevante onderdelen van het exterieur en (delen van) aanzichten die vanuit openbare ruimten zichtbaar zijn, in dit geval het vooraanzicht en de zij-aanzichten van het hoofdgebouw en de genoemde elementen in de redengevende omschrijving. Exclusief de aanbouw aan de rechterzijde

Toekomstige veranderingen of aanpassingen zullen hieraan getoetst worden.

Waarderingscriteria