Kenmerken
| Adres | Blokweg 15 |
|---|---|
| Postcode/plaats | 4761 RA Zevenbergen |
| Kadastraal bekend | - |
| Huidige functie | Opslag |
| Oorspronkelijke functie | Suikerfabriek |
| Bouwjaar | 1945 en 1946 (schoorstenen) en 1951 (voormalige ketelhuis) |
| MIP-code | BK130-000846 |
Redengevende omschrijving
Historie
De eerste Nederlandse bietsuikerfabriek werd in 1858 gesticht in Zevenbergen. De oorsprong hiervan ligt aan de Huizersdijk waar naar alle waarschijnlijkheid in 1858 suikerfabriek Azelma werd gebouwd. In 1867 wordt meekrapfabriek, de Phoenix, omgebouwd tot suikerfabriek. In 1872 wordt de derde suikerfabriek in Zevenbergen gebouwd, De Dankbaarheid. Deze stond aan de Schansdijk.
Aan de overzijde van het water, De Roode Vaart, wordt begin 20e eeuw (waarschijnlijk rond 1912) een suikerfabriek (nu Blokweg) gebouwd. Door het samengaan van meerdere suikerfabrieken in een coöperatie verdwijnen veel particuliere fabrieken omdat deze niet opgewassen zijn tegen de coöperaties. De fabriek aan de Blokweg in Zevenbergen is ontstaan naar aanleiding van de oprichting van een coöperatie. Dit heeft als gevolg dat de suikerfabriek aan de Blokweg bestaansrecht heeft en in de daarop volgende jaren flink uitbreid. De eerste bebouwing op deze locatie is gesitueerd aan de huidige Blokweg 17-19. Tussen WOII en 1969 wordt de bebouwing flink uitgebreid. In deze periode zijn de 2 schoorstenen (1946 en 1947) en het voormalig ketelhuis (1951) gerealiseerd, nu gelegen aan de Blokweg 15.
In 1987 sluit ook deze fabriek zijn deuren en komt er een einde aan een lange suikerindustrie in Zevenbergen.
Locatie
Opvallend gelegen De Roode Vaart.
Architectuur- en kunsthistorische kenmerken:
Exterieur
De schoorstenen zijn opgebouwd uit rode machinale steen. De ronde schoorsteen rust op een vierkante voet met afmeting van 5,90 x 5,90 meter en een hoogte van ongeveer 5 meter. Daar boven begint de ronde schoorsteen met aan de voet een diameter van ongeveer 5,5 meter en in de top een diameter van 3,5 meter. De totale hoogte van de schoorsteen is 50 meter, waarvan de eerste 25 meter is uitgevoerd in dubbelwandig metselwerk.
Het voormalig ketelhuis is eveneens opgebouwd uit machinale steen overwegend in halfsteensverband. Voorzien van lisenen en lijsten eveneens in metselwerk. De zwarte stalen ramen zijn voorzien van een brede roedeverdeling welke is onderverdeeld met een smallere roedeverdeling. De vensteropeningen in de linkerzij- en achtergevel zijn voorzien van spiegeldraadglas. De vensteropeningen in de voor- en rechterzijgevel zijn voorzien van het originele glas. Het dak bestaat uit een betonnen cassette dak dat is belegd met bitumen. Van binnenuit zijn diverse dak doorvoeren, waaronder een lichtstraat, nog duidelijk waarneembaar in het cassetteplafond.
Uitgesloten
In de gevels zijn diverse gevelopeningen (deels) dichtgemetseld of voorzien van een rolluik en diverse reclame uitingen toegevoegd. Tevens is aan de rechterzijde van het object een carport aanwezig. Deze onderdelen vallen niet onder de gemeentelijke bescherming.
Algemeen belang
Het object is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde vanwege de lange geschiedenis van de suikerindustrie in Zevenbergen die het vertegenwoordigd. De schoorstenen zijn beeldbepalend voor het aangezicht van Zevenbergen-Noord. De suikerfabriek is gelegen aan de Roode Vaart en zichtbaar vanaf de provinciale weg N285.
Staat van onderhoud
De algemene staat van onderhoud van de schoorstenen is matig. Het bovenste deel van de schoorstenen moet gerestaureerd worden. Het ketelhuis verkeerd in goede staat.
Bescherming
De bescherming betreft 2 schoorstenen en het voormalig ketelhuis aan de Blokweg 15 in Zevenbergen. De hoofdaspecten van de monumentaal beschermingswaardige onderdelen die in relatie staan tot de monumentale waarden van het gehele object, zijn opgenomen in de redengevende omschrijving. Voor de 2 schoorstenen en het voormalig ketelhuis gaat het om relevante onderdelen van het exterieur en (delen van) aanzichten die vanuit openbaar gebied zichtbaar zijn, in dit geval betreft het alle aanzichten en de genoemde elementen in de redengevende omschrijving.
Toekomstige veranderingen of aanpassingen zullen hieraan getoetst worden.
Waarderingscriteria
| Waarderingscriteria | Subcriteria | Omschrijving parameters | Score | Weging | Punten | Toelichting |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Silhoueteffect | Silhouetwaarde | Bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad/dorp of streek | 3 | 2.0 | 6.0 | Het ketelhuis en met name de schoorstenen hebben een beeldbepalend silhouet. |
| Subtotaal | 0-6 | 6.0 | ||||
| Ligging | Ensemblewaarde | bijzondere betekenis van het object wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de historisch-ruimtelijke context | 0 | 0.5 | 0.0 | De bebouwing is geen onderdeel van een historische stedenbouwkundige structuur. |
| betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex | 0 | 0.5 | 0.0 | Het ketelhuis en de schoorstenen maken deel uit van een complex. De overige objecten zijn momenteel niet aangewezen als monument |
||
| situationelewaarde | Markante ligging | 3 | 0.5 | 1.5 | Markant gelegen aan rivier de Roode vaart. | |
| bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/inrichting/voorzieningen | 0 | 0.5 | 0.0 | Geen bijzondere betekenis wegens de wijze van verkaveling, het wegenpatroon of de waterlopen. | ||
| Subtotaal | 0-6 | 1.5 | ||||
| Vorm | representativiteit | bijzonder belang van het object voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek en/of het oeuvre van een bouwmeester, architect ingenieur of kunstenaar | 2 | 1.0 | 2.0 | De schoorstenen dateren uit 1946 en 1947 en zijn thans de enige overgebleven tweelingschoorstenen in Nederland. |
| esthetische waarde | belang van het object wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp | 2 | 1.0 | 2.0 | Het ketelhuis is opgetrokken in baksteen en voorzien van een betonnen cassette dakvloer. De gevels zijn symmetrisch verdeeld met gemetselde lisenen waartussen een stalen raam met roedeverdeling is aangebracht. |
|
| materiaalgebruik en ornamentiek | belang van het object wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst | 3 | 1.0 | 3.0 | In de gevels van het ketelhuis zijn diverse sierelementen verwerkt, zoals gemetselde lisenen en tandlijsten. De schoorstenen hebben een hoogte van 50 meter, deels dubbelwandig en vervaardigd met ronde stenen. |
|
| gaafheid/herkenbaarheid | belang van het object wegens de materiële, technische, constructieve en/of architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid | 3 | 1.0 | 3.0 | Het ketelhuis verkeert in goede staat. De schoorstenen verkeren in een redelijke staat. | |
| zeldzaamheid | belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht | 3 | 1.0 | 3.0 | Lokaal zeldzaam. In Zevenbergen hebben veel suikerfabrieken gestaan, de meeste zijn echter gesloopt. De schoorstenen dateren uit 1946 en 1947. Zijn de enige overgebleven tweelingschoorstenen in Nederland en dus landelijk zeldzaam. |
|
| Subtotaal | 0-15 | 13.0 | ||||
| Cultuurhistorie | cultuurhistorische waarde | belang van het object als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische, bestuurlijke/beleidsmatige, geestelijke, geografische, landschappelijke, historisch-ruimtelijke, technische en/of typologische ontwikkeling(en) | 3 | 2.0 | 6.0 | Als onderdeel van de geschiedenis en ontwikkeling van de suikerindustrie in Zevenbergen. |
| innovativiteit | belang van het object wegens innovatieve waarde of pionierskarakter | 0 | 1.0 | 0.0 | Geen innovatieve waarde. | |
| herinneringswaarde | belang van het object wegens bijzondere herinneringswaarde | 3 | 2.0 | 6.0 | Geeft de lange historie van de suikerindustrie in Zevenbergen weer. | |
| Subtotaal | 0-15 | 12.0 | ||||
| Functie | authenticiteit | belang van het object als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie | 1.5 | 2.0 | 3.0 | Schoorstenen refereren naar de oorspronkelijke industriële functie hiervan. |
| Subtotaal | 0-6 | 3.0 | ||||
| Totaal | 0-48 | 35.5 | ||||
