Kenmerken
| Adres | Steenweg 49 |
|---|---|
| Postcode/plaats | 4781 AL Moerdijk |
| Kadastraal bekend | - |
| Huidige functie | Klokkentoren |
| Oorspronkelijke functie | Klokkentoren |
| Bouwjaar | 1956 |
| MIP-code | - |
Redengevende omschrijving
Historie
De St. Stephanus kerk en bijbehorende klokkentoren zijn gebouwd in 1956 als vervanging van de eerdere, in 1944 verwoestte kerk die aan de overkant van de Steenweg was gesitueerd. Het ontwerp is van architect J.J.M. Van Halteren uit ’s-Hertogenbosch (1893-1973). In WOII heeft het dorp Moerdijk veel schade geleden, waardoor het pensionaat, het klooster en het, daar tegenoverliggende, pastoraat met kerk en pastorie grotendeels waren verwoest. Na de oorlog is alleen de pastorie gehandhaafd en werd er op de fundamenten van de verwoeste kerk, naast de pastorie, met oa. onderdelen afkomstig van een legerbarak een nieuwe kerk gebouwd. Maar nadat ook de watersnoodramp in 1953 Moerdijk trof werd door het Nationaal Rampenfonds geld beschikbaar gesteld voor een nieuwe kerk. Echter op voorwaarden dat er een 'moderne kerk' gebouwd zou worden.
De nieuwe kerk met bijbehorende klokkentoren werden aan de andere kant van de weg, tegenover de nog aanwezige pastorie gebouwd. Deze nieuwe kerk is deels op de fundamenten van het gesloopte klooster gebouwd.
Locatie
De hoge losstaande klokkentoren is vanaf ver zichtbaar en torent boven het dorp uit. De klokkentoren staat rechts van het kerkpleintje en de kerk ligt besloten tussen Grintweg, Kloosterstraat en Steenweg.
Architectuur- en kunsthistorische kenmerken:
Exterieur
De klokkentoren is een slanke betonconstructie met kruisbekroning, een uurwerk op alle vier de zijden en in de toren drie luidklokken. De klokkentoren bestaat uit vier betonnen pilasters waartussen een betonnen vulling is geplaatst. In de onderste vier meter bestaat de betonnen vulling uit dichte beplating met in de linkerzijkant, aan de pleinzijde, een deur die toegang geeft tot het luidsysteem van de klokken. Verder omhoog zijn de linker- (plein-) en rechterzijde, tussen de pilasters, opgevuld met een opengewerkte betonconstructie, soort betonnen raster met daarin een opvulling van cirkels en gekantelde vierkanten. De voor- en achterzijde van de klokkentoren zijn tussen de pilasters, tot aan het uurwerk, opgevuld met dichte betonplaten zoals het onderste gedeelte van de klokkentoren. De betonnen vulling achter en boven het uurwerk bestaat, net als de rechter- en linkerzijde, uit een opengewerkte betonconstructie.
Door de opengewerkte betonconstructie is zichtbaar dat er in de toren drie, onder elkaar hangende, klokken zijn aangebracht. Deze hebben de namen: Stephanus, Barbara en Maria. De klokken hangen aan stalen profielen die aan de zijwanden zijn bevestigd. De bovenste klok heeft een gewicht van 345 kg, de middelste klok een gewicht van 500 kg en de onderste klok een gewicht van 700 kg. De klokken worden geluid met een Angelushamer. Het luidapparaat en angelusapparaat zijn afkomstig van N.V. Petit en Fritsen klokkengieters uit Aarle-Rixtel. Boven op de klokkentoren is als bekroning, op een bol, een kruis geplaatst. Op de klokkentoren zijn diverse mobiele zenders aangebracht.
Algemeen belang
Het object is van algemeen belang en heeft een cultuurhistorische waarden als klokkentoren.
Staat van onderhoud
De algemene staat van onderhoud is redelijk. De betonconstructie vertoont veel betoncorrosie. Ook de aangebrachte mobiele zendapparatuur en de daarbij behorende bekabeling heeft de nodige schade veroorzaakt.
De klokkentoren heeft sinds de bouw, afgezien van de aangebrachte mobiele zendapparatuur en bijbehorende bekabeling, geen veranderingen of wijzigingen ondergaan. De klokkentoren is in 2016 gerestaureerd.
Bescherming
De bescherming betreft de klokkentoren aan de Steenweg 49 in Moerdijk. De hoofdaspecten van de monumentaal beschermingswaardige onderdelen die in relatie staan tot de monumentale waarden van het gehele object, zijn opgenomen in de redengevende omschrijving. Voor de klokkentoren gaat het om relevante onderdelen van het exterieur en (delen van) aanzichten die vanuit openbaar gebied zichtbaar zijn, in dit geval betreft het alle aanzichten en de genoemde elementen in de redengevende omschrijving.
Toekomstige veranderingen of aanpassingen zullen hieraan getoetst worden.
Waarderingscriteria
| Waarderingscriteria | Subcriteria | Omschrijving parameters | Score | Weging | Punten | Toelichting |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Silhoueteffect | Silhouetwaarde | Bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad/dorp of streek | 3 | 2.0 | 6.0 | De kerk heeft een beeldbepalende functie in het dorp. |
| Subtotaal | 0-6 | 6.0 | ||||
| Ligging | Ensemblewaarde | bijzondere betekenis van het object wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de historisch-ruimtelijke context | 3 | 0.5 | 1.5 | Het dorp is opgezet conform Flakkees-dorpprincipe. De kerk is hier een belangrijk onderdeel veel. |
| betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex | 0 | 0.5 | 0.0 | Geen onderdeel van een complex. | ||
| situationelewaarde | Markante ligging | 3 | 0.5 | 1.5 | Markante en beeldbepalende ligging in het dorp. | |
| bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/inrichting/voorzieningen | 3 | 0.5 | 1.5 | Onderdeel van het Flakkees-dorpprincipe. | ||
| Subtotaal | 0-6 | 4.5 | ||||
| Vorm | representativiteit | bijzonder belang van het object voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek en/of het oeuvre van een bouwmeester, architect ingenieur of kunstenaar | 2 | 1.0 | 2.0 | Neo-gotische kerk naar ontwerp van architect J.oomen uit Oosterhout |
| esthetische waarde | belang van het object wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp | 3 | 1.0 | 3.0 | duidelijk voorbeeld van neo-gotische kerk (centraalbouw met een breed schip, transept, koor en voorzien van zijkapellen) uitgevoerd in schoonmetselwerk. | |
| materiaalgebruik en ornamentiek | belang van het object wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst | 2 | 1.0 | 2.0 | uitgevoerd in schoonmetselwerk en maasgedekt, leien dak. Voorzien van diverse zijkapellen, eveneens met leien bedekt dak en een een vierkant aangebouwde klokkentoren. | |
| gaafheid/herkenbaarheid | belang van het object wegens de materiële, technische, constructieve en/of architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid | 3 | 1.0 | 3.0 | de kerk is, afgezien van de klokkentoren, in originele en herkenbare staat. De staat van onderhoud is matig. |
|
| zeldzaamheid | belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht | 0 | 1.0 | 0.0 | niet zeldzaam in zijn architectuurhistorie, bouwtechniek, typologie of functioneel opzicht. |
|
| Subtotaal | 0-15 | 10.0 | ||||
| Cultuurhistorie | cultuurhistorische waarde | belang van het object als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische, bestuurlijke/beleidsmatige, geestelijke, geografische, landschappelijke, historisch-ruimtelijke, technische en/of typologische ontwikkeling(en) | 3 | 2.0 | 6.0 | Als bijzondere uitdrukking van het geloof en bijzonder in zijn ruimtelijke context (Flakkees-dorpprincipe). |
| innovativiteit | belang van het object wegens innovatieve waarde of pionierskarakter | 0 | 1.0 | 0.0 | Geen innovatieve waarde. | |
| herinneringswaarde | belang van het object wegens bijzondere herinneringswaarde | 2 | 2.0 | 4.0 | herinnering aan WOII vanwege de oorlogsschade. | |
| Subtotaal | 0-15 | 10.0 | ||||
| Functie | authenticiteit | belang van het object als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie | 3 | 2.0 | 6.0 | Nog in gebruik als kerk. |
| Subtotaal | 0-6 | 3.0 | ||||
| Totaal | 0-48 | 36.5 | ||||
