Moerdijk.nl is vernieuwd

Welkom op onze vernieuwde website! Wij hebben hard gewerkt om onze site zo gebruiksvriendelijk mogelijk te maken. Mocht u toch een foutje zien of iets niet kunnen vinden, laat het ons dan weten via het formulier Tips of opmerkingen. Samen maken we moerdijk.nl nog beter.

Terug naar gemeentelijke monumenten

Gemaal Eensgezindheid

Kenmerken

Adres	Oostdijk 22
Postcode/plaats	4797 SC Willemstad
Kadastraal bekend	–
Huidige functie	Campinggebouw
Oorspronkelijke functie	Gemaal
Bouwjaar	1881
MIP-code	Onbekend

Redengevende omschrijving

Historie

Voormalig stoomgemaal (1881) ten behoeve van de afwatering van de Polder de Ruigenhil.

Locatie

Gelegen op een camping, nauwelijks zichtbaar vanaf de Oostdijk.

Architectuur- en kunsthistorische kenmerken:

Exterieur

Gebouw opgetrokken in baksteen uit twee bouwdelen, haaks aan elkaar geschakeld. Beide bouwdelen zijn voorzien van een zadeldak. Gestileerde, platte tandlijst (als kroonlijst) bij topgevel aan weerszijden grootste bouwdeel. Deze gevels zijn voorzien van een rond venster met glas in lood raam (ruit met ster). Hieronder twee sterk gestileerde, afgeplatte boogportieken geflankeerd door vierkante pilasters. Een zijde van de gevel bevat twee rechthoekige vensters met kleine roedeverdeling, andere zijde zelfde bouwdeel bevat vier van dergelijke vensters en zelfde ronde raam. Andere gevel bevat timpaan met de naam ‘Eensgezindheid’ boven een vernieuwde deur geflankeerd door twee dichtgemetselde boogvensters, waarvan een voorzien van uitgebreid opschrift van eerste steenlegging:

C. DANE DIJKGRAAF VAN HET
WATERSCHAP ,,DEN RUIGENHIL
CWMARIS FR. LID DER COMMISSIE
LEGDEN DE EERSTE STEENEN VAN DIT
STOOMGEMAAL. DEN 6 SEPTEMBER
1881 IN TEGENWOORDIGHEID VAN
P.P MARIS. – GEZWORENE
A.J. PUNT – GEZWORENE
J.A. BURGERS – GEZWORENE
C. D. KNOOK. – SECRETARIS PENNINGMEESTER
L.W. VAN DIS – LID DER COMMISSIE.
W.MARIS W. – LID DER COMMISSIE.
J. PAUL – ARCHITECT.

Cementen basement met dichtgemetselde waterdoorgang. Het geheel is in slechte staat. Het gemaal is ontworpen door J. Paul, een bekende ‘gemalen ontwerper’.

Algemeen belang

Het object is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als gemaal en
bijzondere uitdrukking van technische en waterstaatkundige ontwikkelingen.

Bescherming

De bescherming betreft het voormalig gemaal gelegen op het terrein Oostdijk 22 te Willemstad. De hoofdaspecten van de monumentaal beschermingswaardige onderdelen die in relatie staan tot de monumentale waarden van het gehele object, zijn opgenomen in de redengevende omschrijving. Voor het voormalig gemaal gelegen op het terrein Oostdijk 22 te Willemstad gaat het om relevante onderdelen van het exterieur en (delen van) aanzichten die zichtbaar zijn, in dit geval de vier aanzichten (noordoost-, zuidoost-, zuidwest- en noordwestzijde) en de genoemde elementen in de redengevende omschrijving.

Toekomstige veranderingen of aanpassingen zullen hieraan getoetst worden.

Waarderingscriteria	Subcriteria	Omschrijving parameters	Score	Weging	Punten	Toelichting
Silhoueteffect	Silhouetwaarde	Bijzondere, beeldbepalende betekenis van het object voor het aanzien van zijn omgeving, wijk, stad/dorp of streek	1	2.0	2.0	Bijzondere betekenis ten aanzien van zijn omgeving, echter silhouet beperkt zichtbaar.
Silhoueteffect	Subtotaal			0-6	2.0
Ligging	Ensemblewaarde	bijzondere betekenis van het object wegens de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing in relatie tot de historisch-ruimtelijke context	1	0.5	0.5	Gelegen in de Polder de Ruigenhil aan de Kromme Kreek, nu gelegen op camping waardoor historische context is aangetast.
	Ensemblewaarde	betekenis van het object als essentieel (cultuurhistorisch, functioneel en/of architectuurhistorisch en visueel) onderdeel van een complex	2	0.5	1.0	Onderdeel van het waterstaatkundig systeem.
	situationelewaarde	Markante ligging	0	0.5	0.0	Gelegen op camping, niet zichtbaar vanaf de dijk/doorgaande weg.
	situationelewaarde	bijzondere betekenis van het object wegens de wijze van verkaveling/inrichting/voorzieningen	3	0.5	1.5	Het voormalige gemaal is gelegen aan de Kromme Kreek en in lijn met de historische verkavelingsstructuur.
	Subtotaal			0-6	3.0
Vorm	representativiteit	bijzonder belang van het object voor de geschiedenis van de architectuur en/of bouwtechniek en/of het oeuvre van een bouwmeester, architect ingenieur of kunstenaar	3	1.0	3.0	Stoomgemaal ontworpen door J. Paul.
	esthetische waarde	belang van het object wegens de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp	2	1.0	2.0	Het gemaal opgetrokken in baksteen onder samengestelde zadeldaken. Het is voorzien van roederamen en enkele dichte vensters.
	materiaalgebruik en ornamentiek	belang van het object wegens het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en/of monumentale kunst	2	1.0	2.0	Er zijn enkele sierelementen in het gebouw verwerkt, zoals een tandlijst, een ronde vensters met glas-in-lood, een naamsteen en opschrift van de eerste steenlegging.
	gaafheid/herkenbaarheid	belang van het object wegens de materiële, technische, constructieve en/of architectonische gaafheid en/of herkenbaarheid	1	1.0	1.0	Het gemaal is niet geheel gaaf en niet in goede staat, toch goed herkenbaar.
	zeldzaamheid	belang van het object/complex wegens absolute zeldzaamheid in architectuurhistorisch, bouwtechnisch, typologisch of functioneel opzicht	3	1.0	3.0	Zeldzaam als stoomgemaal in Moerdijk.
	Subtotaal			0-15	11.0
Cultuurhistorie	cultuurhistorische waarde	belang van het object als bijzondere uitdrukking van (een) culturele, sociaaleconomische, bestuurlijke/beleidsmatige, geestelijke, geografische, landschappelijke, historisch-ruimtelijke, technische en/of typologische ontwikkeling(en)	3	2.0	6.0	Als bijzondere uitdrukking van zowel een historisch-ruimtelijke en waterstaatkundige als technische ontwikkeling.
	innovativiteit	belang van het object wegens innovatieve waarde of pionierskarakter	0	1.0	0.0	Geen innovatieve waarde.
	herinneringswaarde	belang van het object wegens bijzondere herinneringswaarde	0	2.0	0.0	Geen bijzondere herinneringswaarde.
	Subtotaal			0-15	6.0
Functie	authenticiteit	belang van het object als nog goed herkenbare uitdrukking van de oorspronkelijke of een belangrijke historische functie	2	2.0	4.0	Redelijk goed herkenbaar als voormalig gemaal.
Functie	Subtotaal			0-6	4.0
Totaal				0-48	26.0